ریزش مو دلایل و روش های درمان آنها

 

ریزش مو  با افزایش سن یک امر اجتناب ناپذیر است. در زندگی امروزی به دلایل مختلفی برای ریزش مو‌شدید وجود دارد . مادر اینجا به دلایل ریزش مو شدیدو روش های درمان آنها درزندگی می پردازیم .

از جمله تغییرات ایجاد شده در الگوی زندگی، رژیم‌های غذایی و استرس، ریزش مو شدید در برخی از افراد (به خصوص آقایان) از سنین پایین‌تری شروع می‌شود که این مسئله ممکن است برای برخی از افراد ترسناک باشد.

اما ترسناک تر از ریزش مو شدید زود هنگام، ریزش مو‌ی ناگهانی است! یعنی فردی که تا چند وقت پیش هیچ مشکلی از نظر ریزش مو شدید نداشته اند ، در یک بازه‌ی زمانی کم و به طور ناگهانی قسمتی از ناحیه مو  یا همه‌ی موی سر او دچار ریزش می‌شود. در این مقاله به بررسی دلایل ریزش مو شدیدو روش های درمان آنها خواهیم پرداخت.

ریزش مو چیست ؟

به طور طبیعی ، ریزش روزانه حداکثر ۱۰۰ تار مو در انسان باید در نظر گرفت. این ریزش مو بیشتر در هنگام شانه کردن موها، استحمام یا زمان خواب اتفاق می‌افتد.

در یک فرد جوان، همزمان با ریزش یک تار مو، با فعالیت فولیکول‌های مو، تار موی جدید در همان محل جایگزین می‌شود. در واقع به طور طبیعی بین ریزش مو شدید و رویش مو، یک تعادل وجود دارد. بنابراین کچلی و طاسی در افراد جوان به طور معمول دیده نمی‌شود.

با افزایش سن به دلایل فیزیولوژیکی و ژنتیکی، تعادل بین ریزش و رویش به هم خورده و بسیاری از افراد دچار طاسی‌های کم تا شدید می‌شوند. اکثر طاسی‌ها از نوع ریزش مو با الگوی مردانه و زنانه یا آلوپسی آندروژنی هستند. به شکل طاسی ریزش موی ژنتیکی هم می‌گویند.

پس به طور کلی همه‌ی ما ریزش مو داریم؛ منتها موهای ریخته شده جایگزین می‌شوند. وقتی تعادل بین ریزش و رویش موها به هم بخورد، می‌گوییم فرد به ریزش مو مبتلا است.

 

ریزش موی ناگهانی

ریزش مو به طور کلی بین آقایان شایع‌تر از خانم‌ها است. با این وجود، ریزش مو در خانم‌ها نیز شیوع زیادی دارد. به طوری که گفته میشود حدود ۳۷ درصد خانمهای زیر ۵۰ سال دچار ریزش مو می‌شوند.

طبقه بندی ریزش مو 

روند ریزش مو می‌تواند به دو صورت تدریجی یا ناگهانی باشد. اگر ریزش مو به صورت تدریجی باشد، فرد به مرور متوجه افزایش تارهای موی ریخته شده در مقایسه با قبل می‌شود. این روند اگر ادامه پیدا کند، ممکن است باعث کچلی و طاسی نیز بشود.

اما در نوع ناگهانی، ریزش مو در یک بازه‌ی زمانی کوتاه مدت شروع می‌شود و فاصله‌ی میان شروع ریزش مو و نمایان شدن کم‌پشتی یا طاسی، کوتاه خواهد بود.

نکته در مورد جنبه های زیبایی مو

توجه داشته باشید که ریزش مو علاوه بر تاثیر بر جنبه‌های زیبایی، بر جنبه‌های روحی روانی نیز اثرگذار است. چرا که فرد دچار ریزش مو، ممکن است به دلیل ناراحتی و خجالت از وضع موهای خود، از حضور در بسیاری از مناسبت‌های شغلی، تحصیلی، تفریحی و اجتماعی دوری کند.

این اجتناب تا برطرف شدن ریزش مو ادامه خواهد داشت که حتی ممکن است برای ماه‌ها طول بکشد. همین موضوع به تدریج باعث کاهش اعتماد به نفس و آغاز مشکلات روحی روانی خواهد شد.

شایع‌ترین علل ناگهانی ریزش مو

آلوپسی آندروژنی

در بسیاری از موارد دلیل اصلی ریزش مو، آلوپسی (طاسی) آندروژنی است. آلوپسی آندروژنی معمولاً به صورت تدریجی رخ می‌دهد؛ اما می‌تواند از دلایل ریزش موی ناگهانی هم باشد. در این نوع طاسی، عوامل ژنتیکی و هورمونی نقش مهمی دارند:

عوامل ژنتیکی

اگر سابقه‌ی ریزش مو و طاسی در پدر، عمو، دایی یا دیگر اقوام شما وجود داشته باشد، احتمال این واقعه در شما بیشتر از حالت عادی است. بنابراین هنگام مراجعه به کلینیک، پزشک معالج حتما در مورد سابقه‌ی فامیلی ریزش مو در سنین پایین از شما سوال خواهد کرد.

عوامل هورمونی

هورمون تستوسترون و دی هیدروتستوسترون هم در آقایان و هم در خانم ها وجود دارد اما مقدار آن در بدن آقایان بالاتر است. افزایش سطح این هورمون‌ها در بدن هر فرد نسبت به حالت عادی برای او، با افزایش میزان ریزش مو در ارتباط است.

به همین دلیل درخواست آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون‌ها یکی از اقدامات در بررسی علت ریزش مو ناگهانی است.
متاسفانه درمانی برای آلوپسی آندروژنی وجود ندارد. البته داروهایی مانند ماینوکسیدیل و فیناستراید می‌توانند در به تعویق انداختن طاسی موثر باشند ولی برای جبران موهای از دست رفته، تنها راه درمانی کاشت مو است.

رژیم غذایی نامناسب

همان طور که گفته شد، ساخت تارهای موی جدید در فولیکول‌های مو اتفاق می‌افتد. برای این کار مواد مختلفی مورد نیاز است که کمبود آن‌ها می‌تواند باعث ریزش موی ناگهانی شود.

شاید شما هم شنیده باشید که فردی در اثر پیروی از یک رژیم غذایی غیراصولی، دچار ریزش مو ناگهانی شده است. معمولاً در مورد این اشخاص می‌بینیم که با اندکی کشش، دسته‌ای تارهای مو از سر جدا می‌شوند.

جنس تارهای مو؟

جنس تارهای مو پروتئینی است. به همین دلیل کمبود مواد پروتئینی در رژیم غذایی می‌تواند باعث ریزش موی ناگهانی شود. منابع پروتئین در رژیم غذایی شامل انواع گوشت‌ها (ماهی، مرغ و گوشت قرمز)، تخم مرغ و لبنیات است.

ویتامین‌های مختلفی نیز برای ساخت تارهای مو مورد نیاز است که از مهم‌ترین آن‌ها می توان به گروه ویتامین‌های ب و به خصوص نیاسین و بیوتین اشاره کرد. به طوری که در اکثر داروها، مکمل‌ها و شامپوهای تقویت‌کننده‌ی مو، این ویتامین‌ها وجود دارند.

فرایند ساخت تارهای مو:

وجود برخی از مواد معدنی نیز در فرایند ساخت تارهای مو ضروری است. کمبود آهن علاوه بر ایجاد کم‌خونی، میتواند باعث ریزش مو ناگهانی شود. کلسیم و منیزیم که به وفور در لبنیات وجود دارند، در واکنش‌های ساخت تارهای مو حضور داشته و حائز اهمیت‌اند.

عنصر روی (زینک) هم از دیگر مواد مورد نیاز در ساخت تارهای مو است. کمبود هر یک از عناصر گفته شده می‌تواند باعث ریزش مو بشود.

ریزش موی ناگهانی در اثر تغذیه نامناسب، بیشتر در افرادی مشاهده می‌شود که مشکلات سوء جذب (مثل بیماری‌های دستگاه گوارش) مبتلا هستند یا از رژیم‌های لاغری غیراصولی پیروی می‌کنند.

ریزش مو در اثر رژیم غذایی نامناسب معمولاً با برطرف کردن کمبودهای بدن، خود به خود درمان می‌شود و نیاز به مداخلات درمانی دیگری ندارند.

لینک های مرتبط:

توصیه های غذایی برای جلوگیری از ریزش مو

ریزش موی شدید زنان

تلوژن افلوویوم:

برای این که عارضه‌ی تلوژن افلوویوم را بهتر متوجه شوید باید ابتدا مروری بر مراحل رشد مو داشته باشیم. چرخه‌ی زندگی تارهای مو، سه مرحله دارد:

مرحله‌ی آناژن یا فاز رشد:

در این مرحله، رشد تارهای مو اتفاق می‌افتد. آناژن معمولاً حدود 3 سال طول می‌کشد و به طور متوسط، ۹۰ درصد تارهای موی هر فرد در مرحله‌ی آناژن قرار دارند.

مرحله‌ی کاتاژن یا فاز موقت:

کاتاژن یک مرحلهی گذرا و موقت بوده و مثل یک پل بین مرحله‌ی آناژن و تلوژن است. این فاز معمولا کمتر از سه هفته طول می‌کشد. فقط حدود ۱ درصد از تارهای موی فردی سالم از نظر ریزش مو در این مرحله قرار دارند.

مرحله‌ی تلوژن یا فاز استراحت:

در این مرحله تارهای مو دیگر رشدی نخواهند داشت. این مرحله حدود ۳ ماه طول می‌کشد و به طور متوسط ۱۰ درصد از تارهای موی یک فرد در این مرحله قرار دارد. در پایان مرحله‌ی تلوژن، تار مو از پیاز مو جدا شده و می‌ریزد.

بیماری تلوژن افلوویوم:

در بیماری تلوژن افلوویوم، به دلایلی که در ادامه ذکر خواهد شد، تارهای مو مراحل آناژن و کاتاژن را سریع‌تر طی کرده و در نتیجه، درصد بیشتری از موها در مرحله‌ی تلوژن قرار می‌گیرند.

به همین دلیل سرعت ریزش تارهای مو افزایش می‌یابد. یعنی مثلا به جای ۱۰۰ تار مو، روزانه ۴۰۰ تار مو می‌ریزد. تلوژن افلوویوم به نوعی سردسته‌ی علل ریزش موی ناگهانی است.

تلوژن افلوویوم به دلایل مختلفی می‌تواند ایجاد شود. همه‌ی این دلایل یک پایه‌ی مشترک دارند؛ آن هم وارد شدن استرس شدید به بدن است. ین استرس می‌تواند به دلیل مسائل روحی، بیماری‌های جسمی، تغییرات ناگهانی و آسیب‌ها باشد.

نکته ی قابل توجه ریزش مو 

این است که مواجهه با یک استرس شدید، بلافاصله باعث ریزش مو نمی‌شود. استرس شدید با سرکوب فعالیت سلول‌های سازنده‌ی مو، ساخت تارهای موی جدید را کاهش می‌دهد.

همچنین باعث افزایش سرعت عبور از مرحله‌ی رشد یا آناژن می‌شود. می‌دانیم که ریزش مو زمانی اتفاق می‌افتد که فاز کاتاژن و تلوژن به اتمام برسند؛ که روی هم رفته ۳-۴ ماه طول می‌کشد. به این ترتیب حدود ۳ ماه بعد از یک استرس شدید، ریزش موی ناگهانی آغاز می‌شود.

بیماری تلوژن افلوویم

مثال‌هایی از استرس که می‌توانند باعث ریزش موی ناگهانی شوند:

استرس شدید
رژیم غذایی نامناسب
تب شدید
صدمات شدید جسمی
کاهش وزن ناگهانی
استرس
قطع عضو
رویدادهای حساس زندگی مانند کنکور، جدایی یا از دست دادن عزیزان
تلوژن افلوویوم معمولاً بعد از برطرف شدن علت استرس، خود به خود درمان شده و نیازی به دارو یا مداخلات درمانی دیگر ندارد.

مصرف برخی داروها

ریزش موی ناگهانی می‌تواند ناشی از مصرف داروهای مختلف باشد. لیست داروهایی که می‌توانند باعث ریزش مو شوند، بسیار طولانی است. اگر به تازگی مصرف دارویی را شروع کرده‌اید و پس از آن، ریزش موی شما افزایش یافته است، این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.

در بسیاری از موارد می‌توان از یک داروی جایگزین دیگر استفاده کرد. ریزش مویی که در اثر عارضه‌ی دارویی باشد، معمولا در طی چند ماه پس از قطع دارو برطرف شده و موها مثل قبل خواهند شد. معروف‌ترین داروهایی که باعث ریزش موی ناگهانی می‌شوند، شامل موارد زیر اند:

داروهای شیمی درمانی

شاید معروف‌ترین داروهایی که باعث ریزش مو می‌شوند، داروهای شیمی درمانی باشند. این داروها برای جلوگیری از رشد سلول‌های سرطانی، تقسیم شدن سلول‌ها را مهار می‌کنند. البته نه تقسیم همه‌ی سلول‌ها، صرفاً تقسیم سلول‌هایی را مهار می‌کنند که سرعت تکثیر بالایی دارند.

علاوه بر سلول‌های سرطانی، سلول‌های فولیکول‌های مو هم سرعت تقسیم زیادی دارند. به همین دلیل یکی از اثرات ناخواسته‌ی این داروها، جلوگیری از تقسیم سلولی در فولیکول‌های مو است. همان طور که می‌دانید، فولیکول‌های مو محل ساخت تارهای موی جدید هستند و اگر تقسیم سلولی در آن ها مهار شود، تار موی جدید ساخته نمی‌شود.

داروهای ضدبارداری

همان طور که گفته شد، تغییر در سطوح هورمون‌های جنسی می‌تواند باعث ریزش موی ناگهانی شود. داروهای ضدبارداری هم باعث تغییر در تعادل بین هورمون‌های جنسی می‌شوند. بنابراین ریزش مو در هنگام مصرف این داروها ممکن است اتفاق بیفتد.

ریزش موی در اثر بارداری

ریزش مو پس از زایمان یا دوران شیردهی، یکی از شایع‌ترین شکایت‌های مادران و یکی از دلایل ریزش موی ناگهانی است. در حین بارداری، سطح هورمون‌های جنسی استروژن و پروژسترون در بدن مادر بالاست و پس از زایمان، سطح این هورمون‌ها به طور چشمگیری کاهش پیدا می‌کند.

این تغییر باعث می‌شود تا فولیکول‌های مو که سازنده‌ی تارهای مو هستند، وارد مرحله‌ی استراحت شوند. به همین دلیل پس از ریزش هر تار مو، تار موی جایگزینی برای آن وجود نخواهد داشت و موهای مادر پس از زایمان کم پشت خواهد شد.

نکته‌ی مهم این است که مادر نباید به هیچ عنوان نگران باشد! چرا که با گذشت زمان و معمولا در طی همان سال اول پس از زایمان، اوضاع بهتر و موهای مادر مثل قبل از بارداری خواهد شد.

ابتلا به برخی بیماری‌ها

بیماری‌های مختلفی می‌تواند موجب ریزش موی ناگهانی شود که برخی از آن‌ها را در ادامه بررسی می‌کنیم:

عفونت‌ها

برخی عفونت‌ها می‌توانند باعث ریزش موی ناگهانی شوند. شایع‌ترین آن‌ها عفونت‌های قارچی هستند که بیشتر در کودکان، نوجوانان و افراد دچار ضعف سیستم ایمنی مشاهده می‌شوند. شیوع عفونت‌های قارچی در بزرگسالان سالم کم است.

تینه‌آ کاپیتس یک بیماری قارچی است که علت آن گروهی از قارچ‌ها به نام درماتوفیت‌ها هستند. محیط‌های گرم و مرطوب برای رشد این قارچ‌ها مساعد است؛ به همین دلیل پوست و موی سر زیستگاه مناسبی برای آن‌ها محسوب می‌شود.

شاخص تینه‌آ کاپیتس 

شاخص‌ترین علامت این بیماری، ریزش موی ناگهانی است. ممکن است محل دچار ریزش مو، دردناک هم باشد. این بیماری به راحتی از یک شخص به شخص منتقل می‌شود. استفاده از کلاه، حوله و شانه‌ی آلوده از راه‌های انتقال این بیماری است.

درمان این عفونت قارچی با مصرف داروهای ضد قارچی مثل گریزئوفولوین، تربینافین یا فلوکونازول به مدت ۴ تا ۶ هفته است. معمولا ریزش مو با درمان برگشت‌پذیر است.

از عفونت‌های دیگری که می‌توانند باعث ریزش موی ناگهانی شوند، می‌توان به فولیکولیت اشاره کرد. در این بیماری التهاب در فولیکول‌های مو اتفاق می‌افتد. بنابراین بعد از ریزش مو، تار موی جایگزینی رشد نخواهد کرد و آن منطقه طاس خواهد شد.

بیماری‌های تیروئیدی

ریزش موی ناگهانی می‌تواند علامتی از کم‌کاری غده‌ی تیروئید باشد. کم‌کاری غدهی تیروئید علائم دیگری مثل ضعف و خستگی، چاقی و پف کردن صورت، کند شدن حرکات و رفلکس‌ها و خشکی پوست نیز خواهد داشت. در صورتی که پزشک معالج شما به این بیماری مشکوک باشد، انجام آزمایش خون برای تشخیص کمک کننده است.

تریکوتیلومانیا

اختلال وسواس موکنی یا تریکوتیلومانیا، اختلالی روانی است که هم در آقایان و هم در خانم‌ها مشاهده می‌شود. این اختلال در میان دختران جوان شایع‌تر است.

در تریکونیلومانیا فرد به طور وسواس گونه‌ای اقدام به کندن موهای خود می‌کند. هنگام معاینه‌ی فیزیکی، پزشک با مشاهده‌ی نحوه‌ی رشد موها و برخی سرنخ‌های دیگر، به این بیماری شک خواهد کرد. هم از روش‌های دارویی و هم از روش‌های روان درمانی می‌توان برای درمان این بیماری کمک گرفت.

بیماری لوپوس

بیماری لوپوس بیشتر با ضایعات پوستی قرمز رنگی که به شکل پروانه بر روی بینی و گونه‌ها ایجاد می‌کند، شناخته می‌شود. این بیماری، یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی اشتباهی به سلول‌های بدن حمله کرده و به آن‌ها آسیب وارد می‌کنند. در بیماری لوپوس ممکن است پوست سر نیز درگیر شده و مناطقی به شکل سکه دچار ریزش موی ناگهانی شوند.

بیماری لوپوس در خانم‌ها بیشتر از آقایان دیده می‌شود. ریزش موی ناشی از این بیماری می‌تواند موقت یا دائمی باشد که بستگی به شدت بیماری و نوع آن دارد.

آلوپسی آره‌آتا

ریزش موی سکه‌ای یا آلوپسی آره‌تا، مانند بیماری لوپوس نوعی بیماری خودایمنی است. در لوپوس کل بدن درگیر می‌شود و در آلوپسی آره‌آتا، سلول‌های ایمنی تنها به فولیکول‌های مو حمله می‌کنند.

آلوپسی آره آتا معمولاً باعث ریزش موی ناگهانی با حدود مشخص و به شکل مناطق دایره‌ای کوچک می‌شود. البته می‌تواند باعث ریزش کل موهای سر یا حتی کل موهای بدن شود. در این حالت‌ها به بیماری آلوپسی توتالیس و یونیورسالیس گفته می‌شود.

ریزش موی ناگهانی ناشی از آلوپسی آره‌آتا معمولاً خود به خود درمان می‌شود. در موارد وخیم‌تر، درمان بیماری با تزریق موضعی کورتون توسط متخصص پوست انجام می‌شود.

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک که به آن پیکوز (PCOS) هم می‌گویند، بیماری است که تنها در خانم‌ها دیده شده و باعث اختلال در تعادل هورمون‌های جنسی آن‌ها می‌شود.

همان طور که پیش‌تر اشاره کردیم، اختلال در تعادل هورمون‌های جنسی می‌تواند باعث ریزش موی ناگهانی یا تدریجی شود. البته سندرم تخمدان پلی‌کیستیک بیشتر از این که باعث ریزش می شود، باعث پرمویی در نقاط مختلف بدن می‌شود.

سخن آخر 

با توجه مطالب گفته شد دریافتیم که ریزش مو شدید